Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej
Partnerzy projektu:
miasto Nowy Targ miasto Kezmarok

Rola strażaków ochotników i tradycje pożarnicze na polsko-słowackim pograniczu

Kim chcesz zostać jak będziesz duży? To jedno z pytań najczęściej stawianych dzieciom przez dorosłych. Odpowiedzi jest co niemiara. Często odzwierciedlają to jak zmienia się świat wokół nas – w ostatnich latach w odpowiedziach pojawili się blogerzy, youtuberzy i influencerzy. Wzorem Messiego, Ronaldo czy Lewandowskiego wielu chłopców marzy by zostać piłkarzem. Ale od lat niezmiennie w pierwszej dziesiątce jest …strażak. W odpowiedziach dzieci piękne jest to, że wymieniając różne zawody nie analizują potencjalnych zarobków, nie zastanawiają się czy dany zawód ma tak zwaną przyszłość, bo dla dziecka ważny jest wzór. Osoba, którą chciałoby naśladować, która jest dla nich autorytetem, swoistym bohaterem. W Stanach Zjednoczonych strażacy są bohaterami, po zamachach na WTC narodowymi bohaterami, a w Hollywood kręcone są filmy opowiadające o ich pracy, poświęceniu i bohaterstwie. W Polsce i na Słowacji, choć skala jest inna, strażacy również zajmują wyjątkową rolę w społecznej hierarchii. To oni jako pierwsi niosą pomoc i to nie tylko w przypadku pożarów, ale także wypadków drogowych, powodzi, a w dobie pandemii, gdy często wszystkie karetki pogotowia są w terenie, jadą także z pierwszą pomocą medyczną. Niosą pomoc także w sytuacjach mniej typowych, jak ściągnięcie kota, który zagalopował się na wysokie drzewo i nie potrafi sam zejść, czy uwalnianie łabędzi, które przymarzły do lodu. Lokalne samorządy nie szczędzą więc wysiłków, by swoich strażaków wyposażyć w jak najlepszy sprzęt i jak najlepsze warunki do pracy. Jednocześnie jednak dbają o historię, o to by pokazać jaką rolę odgrywali strażacy także w przeszłości, jaki był sprzęt, którym się posługiwali. Zachowaniu tej historii służy między innymi odrestaurowana zabytkowa remiza strażacka ze Złotnik, która w ramach projektu o jakże wiele mówiącym tytule „Bogu na chwałę, ludziom na pożytek” stanęła na terenie skansenu w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie.

1

 

W remizie powstała też stała ekspozycja poświęcona tradycjom Ochotniczych Straży pożarnych oraz roli strażaków ochotników w życiu społecznym i kulturalnym niewielkich wiejskich społeczności.  Są stare fotografie, są hełmy, mundury – co jeszcze można zobaczyć?

 

Wśród najmłodszych, ale nie tylko, najwięcej emocji wzbudza zabytkowa sikawka. Pobudza wyobraźnię, zwłaszcza gdy porówna się ją do współczesnych wozów strażackich.

2

 

Na zachowanie takiego dziedzictwa postawiła także Limanowa. W ramach projektu „Ochrona tradycji i technik pożarniczych z przełomu wieków na obszarze pogranicza Polsko – Słowackiego” odrestaurowała dwie zabytkowe sikawki konne pochodzące około 1920 roku.

3

 

Odnowionych zostało również dwadzieścia kompletów mundurów strażackich, składających się z bluzy, spodni, pasa z toporkiem, hełmu i butów.  Odrestaurowane zabytkowe wozy wraz z modelami koni i manekinami ubranymi w odnowione mundury strażackie można oglądać  przy budynkach Ochotniczych Straży Pożarnych w Limanowej  i  Łososinie Górnej.  Wcześniej zostały wykorzystane do pokazu historycznej akcji gaśniczej. Jak to kiedyś wyglądało? Na pewno było trudniej niż teraz. Gaszenie pożaru wymagało zaangażowania wielu strażaków i sporo siły. Można to zobaczyć na filmie, na którym też dawka wiedzy o historii pożarnictwa (film jest dosyć długi, więc dla tych mniej cierpliwych podpowiedź – akcja strażacka w starym stylu rozpoczyna się około 38 minuty)


Na koniec strażackiej przygody, choć to zupełnie inna historia, jeszcze jedna perełka świadcząca o roli strażaków w niewielkich społecznościach pogranicza– stary wóz strażacki – skarb strażaków w słowackiej Trstenie.


logo PL

Blog zrealizowany w ramach zadania publicznego pt. „Współpraca, która wzmacnia i rozwija kluczem do pozytywnego wizerunku Polski na arenie międzynarodowej” finansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2020 – nowy wymiar”.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska
– Republika Słowacka 2007-2013 oraz ze środków finansowych Województwa Małopolskiego