Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej
Partnerzy projektu:
miasto Nowy Targ miasto Kezmarok

Konferencja pt. „Partnerstwo we współdziałaniu. Samorządowy wymiar współpracy międzynarodowej na polsko-słowackim pograniczu”

Partnerstwo we współdziałaniu. Samorządowy wymiar współpracy międzynarodowej na polsko-słowackim pograniczu to temat konferencji, która odbyła się w dniu 24 listopada w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu i zgromadziła przedstawicieli kilkudziesięciu polskich i słowackich samorządów oraz gości. Swoim udziałem w konferencji zaszczycili nas m.in. pan Wendelin Haber, Honorowy Prezes Euroregionu „Tatry”, pan dr Piotr Drobniak, Radca Minister w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie, pan Adrián Kromka, Wicekonsul Generalny Republiki Słowackiej, pani Joanna Stempińska Radca Minister w Departamencie Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, pan Stanisław Łukaszczyk Wiceprzewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry”, pan Ján Ferenčák Przewodniczący Rady Združenia Euroregión Tatry, pan Antoni Nowak Dyrektor biura Związku Euroregion „Tatry” w Nowym Targu, pani Radoslava Krafčíková p.o. Dyrektora biura. Wszystkich przybyłych uczestników, gości oraz prelegentów powitali pan Štefan Bieľak Przewodniczący Zgromadzenia EUWT TATRY oraz pani Agnieszka Pyzowska, dyrektor Ugrupowania.

Konferencja została zorganizowana w ramach projektu realizowanego przez Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY pt. „Udział samorządu terytorialnego polsko-słowackiego pogranicza w rozwijaniu regionalnej współpracy międzynarodowej” współfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w ramach konkursu ofert pn. „Wsparcie wymiaru samorządowego i obywatelskiego polskiej polityki zagranicznej 2016”. Była również wydarzeniem lokalnym towarzyszącym tegorocznemu Europejskiemu Tygodniowi Regionów i Miast Open Days 2016.

 Program konferencji został tak opracowany, aby obejmował szeroki zakres tematów od aspektów prawnych poprzez analizę dotychczasowych doświadczeń oraz określenie perspektyw. Eksperci zaproszeni do udziału w konferencji zajmują sie na co dzień rolą współpracy międzynarodowej samorządu terytorialnego w systemie prawnym i polityce zagranicznej państwa oraz analizą możliwości wykorzystania potencjału samorządów polsko-słowackiego pogranicza i struktur współpracy takich jak euroregiony i EUWT. Zakres konferencji obejmujący różnorodne tematy i zagadnienia pozwolił na usystematyzowanie wiedzy na temat dotychczasowych osiągnięć, a także możliwości rozwoju współpracy transgranicznej.

Pierwsza część konferencji miała charakter analityczny i skoncentrowana była na kwestiach związanych ze współpracą samorządów oraz samorządowymi strukturami współpracy międzynarodowej.

Prof. dr hab. Kazimierz Jóskowiak z Uczelni Techniczno-Handlowej im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie przybliżając zagadnienia dotyczące europejskiej współpracy terytorialnej samorządów w prawie i polityce przypomniał, iż „tradycyjna współpraca międzypaństwowa, typowa dla wcześniejszych okresów historycznych, uzupełniana jest współcześnie nową siecią powiązań, między innymi pomiędzy społecznościami lokalnymi oraz regionalnymi w formie współpracy transgranicznej, partnerstwa gmin i miast oraz międzynarodowej współpracy regionów”. Wskazał na trzy nurty poszukiwań ram prawnych europejskiej współpracy terytorialnej: prace Rady Europy, kształtowanie instrumentów prawnych współpracy terytorialnej we Wspólnotach Europejskich i Unii Europejskiej, dwustronne porozumienia międzypaństwowe regulujące współpracę terytorialną wspólnot i władz terytorialnych. Profesor Kazimierz Jóskowiak podkreślił, że władze i wspólnoty terytorialne są ważnym uczestnikiem życia międzynarodowego.

Z kolei dr Marcin Krzymuski, kierownik Centrum Kompetencyjnego EUWT na Uniwersytecie Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą zaprezentował prawne możliwości transgranicznego realizowania zadań publicznych w formule EUWT. Uczestnicy konferencji mogli przypomnieć sobie założenia rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego ws. EUWT, od którego przyjęcia mija w tym roku 10 lat. „Nie ma wątpliwości, że samorządy przygraniczne są – w porównaniu z jednostkami położonymi w centrum kraju – znacznie ograniczone w możliwościach wspólnej realizacji zadań o charakterze publicznym – przypomniał dr Krzymuski. Barierą wciąż tworzy granica państwowa, która stanowi jednocześnie linię styku systemów prawnych. Każdy z nich z kolei przewiduje odrębne formy współpracy podmiotów publicznych. Z reguły nie są one dostępne dla podmiotów z innych państw. Między innymi w celu niwelacji tych przeszkód stworzone zostały Europejskie Ugrupowania Współpracy Terytorialnej”. W swoim referacie ekspert wskazał na kilka przykładów zadań publicznych, których realizację na pograniczu umożliwia formuła EUWT wraz z podstawami prawnymi. Trudno zaprzeczyć konkluzji, że EUWT stwarza jednostkom samorządu terytorialnego z różnych państw ogromne możliwości w sferze realizacji usług użyteczności publicznej. Wciąż nie są one do końca wykorzystane.

O aspektach socjologicznych współpracy polskich i słowackich samorządów mówił pan Ľubomír Falťan z Instytutu Socjologii Słowackiej Akademii Nauk. Przedstawił on wyniki badań przeprowadzonych kilka lat temu wśród słowackich samorządów na różnych pograniczach Słowacji. Wyniki tych badań zostaną niedługo opublikowane w wydawnictwie pt. Mikroregionálna a euroregionálna spolupráca obcí na Slovensku.

Pierwszą część konferencji zakończył referat dr Ladislava Volko z Wydziału Komunikacji Medialnej Uniwersytetu św. Cyryla i Metodego w Trnawie dotyczący kulturowego wymiaru słowacko-polskiej współpracy transgranicznej i roli samorządów przy jego realizacji. Dr Volko wskazał, iż „tradycja jest pomostem pomiędzy historią i współczesnością zwłaszcza na terenach transgranicznych. Wyrazicielem tego jest kultura, która nie raz jest wspólna lub bardzo podobna. Jest również tym, co łączy obie strony, jak również przemawia na zewnątrz. Symbolizuje charakter danej przestrzeni w jej kompleksowym wymiarze. Nawiązuje w najlepszym tego słowa znaczeniu do dziedzictwa historyczno-kulturowego tak po stronie słowackiej, jak i polskiej. Dzieje się tak na przestrzeni unikalnej natury, w której krajobrazy tworzą jej nierozerwalną część”.

 Druga część konferencji związana była z prezentacją dobrych praktyk i perspektyw rozwoju współpracy polskich i słowackich samorządów. Nie sposób pominąć tutaj roli, jaką od 22 lat na pograniczu polsko-słowackim odgrywa Euroregion „Tatry”, inicjując, organizując, koordynując wspólne działania polskich i słowackich samorządów, organizacji, instytucji i mieszkańców. O doświadczeniach Euroregionu „Tatry” i partnerskiej współpracy samorządów lokalnych mówił pan Antoni Nowak Dyrektor biura Związku Euroregion „Tatry”. Przedstawił przesłanki powstania Euroregionu „Tatry” oraz okresy rozwoju jego działalności. Podkreślił znaczenie wspólnych polsko-słowackich mikroprojektów typu ludzie dla ludzi, których realizacja m.in. przez samorządy znacząco przyczyniła się do rozwoju polsko-słowackiej współpracy. Od 1997 roku małymi projektami i mikroprojektami zarządza biuro Związku Euroregion „Tatry” w Nowym Targu, a dzięki środkom z funduszy Unii Europejskiej zrealizowanych zostało 270 mikroprojektów na łączną kwotę 5 mln euro. Kolejne 6,5 mln euro czeka na wnioskodawców w Euroregionie „Tatry” w ramach Programu Interreg V-A PL-SK 2014-2020. Dyrektor Nowak przypomniał także, dlaczego Euroregion utworzył EUWT TATRY. Na koniec wskazał wyzwania i zadania czekające Euroregion „Tatry”, EUWT TATRY na lata 2016-2020.

 Fundusze europejskie na współpracę transgraniczną stanowią jeden z ważniejszych instrumentów finansowych wspierających rozwój wspólnych inicjatyw polskich i słowackich samorządów. Przypomniał o tym pan Grzegorz Gołda, kierownik Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 w swoim wystąpieniu zatytułowanym „Efekt transgraniczny oraz partnerstwo w projektach w Programie Interreg V-A PL-SK 2014-2020 – wymagania programowe a doświadczenia po pierwszych naborach”. W Programie 2007-2013 projekty realizowane były przez ponad 1900 polskich i słowackich partnerów. Blisko ¾ polskich samorządów w regionie deklaruje współpracę z partnerem zagranicznym. Znacząca większość partnerów zadeklarowała chęć kontynuacji partnerstwa i realizację kolejnych projektów w następnej perspektywie finansowej. W swojej prezentacji Kierownik Grzegorz Gołda skoncentrował się na omówieniu zasad właściwego partnerstwa w nowym Programie Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020, wskazując typy partnerstw, cechy, które powinny określać dobre partnerstwo, aby projekty realizowane wspólnie były skuteczne, zachowywały trwałość rezultatów i odpowiedni efekt transgraniczny.                                                                                                                                                    

Ostatnim wystąpieniem w tej części konferencji była prezentacja transgranicznego przedsiewzięcia, które może być przykładem modelowej współpracy Eurororegionu „Tatry“, EUWT TATRY oraz polskich i słowackich samorządów. Mowa o strategicznym projekcie Euroregionu „Tatry“, jakim jest Historyczno-kulturowo-przyrodniczy szlak wokół Tatr. II etap tego przedsięwzięcia będzie realizowany jako projekt flagowy Programu Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020, którego partnerem wiodącym jest EUWT T ATRY. Konferencja poświecona roli i potencjałowi współpracy polskich i słowackich samorządów była więc doskonałą okazją do uroczystego podpisania przez 9 samorządów oraz EUWT TATRY umowy partnerskiej i inauguracja projektu flagowego dotyczącego realizacji II etapu Szlaku wokół Tatr. O tym wydarzeniu pisaliśmy tutaj: http://www.euwt-tatry.eu/pl/umowa-partnerska-na-realizacje-i.html

Prezentacje oraz streszczenia referatów ekspertów:

    • Europejska współpraca terytorialna samorządów w prawie i polityce, prof. dr hab. Kazimierz Jóskowiak, Uczelnia Techniczno-Handlowa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie  
    • Prawne możliwości transgranicznego realizowania zadań publicznych w formule EUWT , dr Marcin Krzymuski, Centrum Kompetencyjne EUWT, Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą  http://prezi.com/cwzz0wdwpcrz/
    • Kontakty i współpraca słowackich i polskich samorządów w świetle badań socjologicznych, Ľubomír Falťan, Instytut Socjologii Słowackiej Akademii Nauk 
    • Kulturowy wymiar słowacko-polskiej współpracy transgranicznej i  rola samorządów przy jego realizacji, dr Ladislav Volko, Wydział Komunikacji Medialnej, Uniwersytet św. Cyryla i Metodego w Trnawie 
    • Partnerska współpraca samorządów lokalnych w Euroregionie „Tatry” – 22 lata doświadczeń, Antoni Nowak, Dyrektor biura Związku Euroregion „Tatry” 
    • Efekt transgraniczny oraz partnerstwo w projektach w Programie Interreg V-A PL-SK 2014-2020 – wymagania programowe a doświadczenia po pierwszych naborach, Grzegorz Gołda, Kierownik Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 
    • Historyczno-kulturowo-przyrodniczy szlak wokół Tatr – przykład modelowej współpracy Euroregionu „Tatry” i EUWT TATRY z samorządami, Agnieszka Pyzowska, EUWT TATRY 

Zachęcamy również do zapoznania się z wnioskami końcowymi konferencji dotyczące wzmocnienia współpracy międzynarodowej na polsko-słowackim pograniczu, wykorzystania potencjału samorządów i instytucji typu euroregion i EUWT 

W związku z realizacją projektu oraz organizacją konferencji wydany został folder informacyjny z informacjami na temat EUWT TATRY i polsko-słowackiej współpracy w języku polskim, słowackim i angielskim zatytułowany Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej TATRY. Nowa jakość współpracy transgranicznej polskich i słowackich samorządów. Jest on dostępny bezpłatnie w biurze EUWT TATRY oraz w wersji elektronicznej

 

MSZ i EUWT_logo_jpeg

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska
– Republika Słowacka 2007-2013 oraz ze środków finansowych Województwa Małopolskiego